Historia

Kościół Garnizonowy służył jako “cerkiew pułkowa” żołnierzom rosyjskim. Po wkroczeniu do Lublina wojsk austriackich w 1915 roku cerkiew została zamknięta.

Praktycznie nie używana przez trzy kolejne lata cerkiew zaczęła powoli niszczeć. W czasie trwania I Wojny Światowej zamierzano w cerkwi urządzić kino albo zamienić ją na łaźnię miejską. Przeciwko takim planom władz miejskich ostro sprzeciwił się Biskup Lubelski Marian Leon Fulman. Na jego prośbę Biskup Polowy Wojska Polskiego Generał Stanisław Gall mianował Proboszczem Garnizonu Lublin kapłana diecezji warszawskiej ks. kpt. Stanisława Małka, który zajął się także niszczejącą cerkwią pułkową. Cerkiew dostosowano do potrzeb liturgii katolickiej i przeznaczono dla duszpasterstwa Wojska Polskiego. Nadano też kościołowi oficjalną nazwę "Załogowy Kościół Wojska Polskiego w Lublinie". Ks. kpt. Stanisław Małek był także kapelanem 8 Pułku Piechoty Legionów, który stacjonował w Lublinie.

Przy garnizonowej świątyni pracował Dziekan Wojskowego Generalnego Okręgu Lubelskiego ks. kpt. Jan Motyka, którego niebawem zastąpił na stanowisku dziekana kapelan legionowy, kapłan diecezji przemyskiej ks. Kpt. Stanisław Żytkiewicz.

Kapelanem garnizonu był ks. kpt. Stanisław Oskierka, który dokumenty kościelne podpisywał jako Proboszcz Generalnego Okręgu Lubelskiego przy Kościele Załogowym WP w Lublinie. W tym samym czasie w wojskowym szpitalu epidemiologicznym, który mieścił się w obecnym gmachu KUL służył kapłan diecezji kieleckiej ks. kpt. Piotr Kałwa, późniejszy Biskup Lubelski, Wielki Kanclerz KUL i profesor tej uczelni. W latach 1921-1922 kapelanem wojskowym w Lublinie był ks. kpt. Piotr Zwierz pochodzący z diecezji włocławskiej.

Obowiązki proboszcza pełnił kapłan diecezji przemyskiej ks. mjr Józef Żelaznowski, który był także kapelanem 3 Dywizji Piechoty Legionów.

Kapelanem był kapłan diecezji krakowskiej ks. kpt Jan Humpola, który m.in. aktywnie włączył się w dzieło budowy Domu Żołnierza Polskiego w Lublinie. Ks. Humpola był później kapelanem Prezydenta RP Ignacego Mościckiego.

Kapelanem wojskowym w Lublinie był kapłan diecezji łuckiej ks. mjr Antoni Żyźniewski.

Dekretem Nuncjatury Apostolskiej w Polsce zatwierdzono Statut Duszpasterstwa Wojskowego. Przy dziesięciu Okręgach Korpusu utworzono Dekanaty Wojskowe, które obejmowały personalne parafie wojskowe. Lublin stał się siedzibą Dekanatu Wojskowego OK. NR.II

Biskup Polowy Wojska Polskiego Generał Stanisław Gali nadał Kościołowi Garnizonowemu w Lublinie tytuł Niepokalanego Poczęcia NMP. Parafii Wojskowej w Lublinie podlegały wszystkie jednostki wojskowe, żołnierze zawodowi oraz ich rodziny w powiatach: lubelskim, lubartowskim i janowskim. Ustalono też prostszą nazwę dla świątyni wojskowej Kościół Garnizonowy w Lublinie.

Przeprowadzone zostało wielkie dzieło restauracji i przebudowy kościoła, w które bardzo czynnie włączył się Ks. Władysław Miegoń. Zostało przeprowadzone według planów opracowanych przez por. inż. Władysława Wojciechowskiego. Starano się wtedy zatrzeć na zewnątrz i wewnątrz kościoła wszelkie ślady architektury cerkiewnej. Przebudowano dach, zdjęto typowo cerkiewną kulę z wieży, pobudowano trzy ołtarze, umieszczono po prawej i lewej stronie ołtarza słownego figur św. Jerzego i św. Marcina, zainstalowano ambonę i chrzcielnicę, sprowadzono zakupione z budżetu wojskowego organy wykonane przez firmę “Jezierski”. Polichromię wnętrza kościoła wykonali pod kierunkiem profesora Karola Frycza artyści malarze Stanisław Cegielski i Henryk Plich oraz rzeźbiarz Wojciech Durek. Wszystkie prace nadzorował szef budowy kpt. inż. Ignacy Graca.

W Lublinie pracował kapelan Marynarki Wojennej RP, kapłan diecezji sandomierskiej ks. kmdr ppor. Władysław Miegoń. Trafił on do Lublina karnie za publiczną krytykę zamachu majowego dokonanego w Warszawie przez Marszałka Józefa Piłsudskiego.

Uroczystość konsekracji Kościoła Garnizonowego w Lublinie . Konsekracji kościoła dokonał Biskup Polowy Wojska Polskiego Generał Józef Gawlina, przy udziale wojska z dowódcą DOK II gen. Jerzym Dobrodzickim na czele, przedstawicieli władz wojewódzkich i miejskich oraz bardzo licznie zgromadzonych mieszkańców Lublina. W drukowanej “Kronice” zanotowano: Po uroczystym powitaniu na dworcu kolejowym J.E. Biskup Polowy odbył ingres do kościoła garnizonowego, gdzie odprawił krótkie nabożeństwo, oraz w uroczystej procesji przeniósł relikwie św. Męczenników do specjalnie urządzonego namiotu. W kościele powitał Pasterza Armii oraz przedstawił stan duchowy wiernych administrator parafii wojskowej w Lublinie ks. kapel. Władysław Miegoń. Dn. l.X. t.r. odbyła się sama uroczystość konsekracji kościoła, po której J.E.Ks. Biskup Polowy wygłosił okolicznościowe kazanie, dziękując ks. kań. Janowi Pajkertowi, dziekanowi OK. II za jego inicjatywę i zabiegi przy odbudowie kościoła oraz tym wszystkim, którzy do tego złożonego dzieła się przyczynili. (Kronika Parafialna Historii Kościoła str. 4) Tego samego dnia biskup Gawlina dokonał poświęcenia monumentalnego gmachu Domu Żołnierza w Lublinie i wziął udział w obchodzie 25-lecia Związku Strzeleckiego.

Ks.kmdr ppor Władysław Miegoń został przeniesiony do swoich ukochanych marynarzy, którym zbudował jeszcze kościół garnizonowy w Gdyni, a potem poszedł razem z nimi dobrowolnie do niemieckiej niewoli, ginąc w 1942 roku męczeńska śmiercią w Dachau. Pół wieku później Papież Jan Paweł II wyniósł go na ołtarze wraz ze 107 innymi męczennikami polskimi, zamordowanymi w czasie II Wojny Światowej.

Proboszczem parafii wojskowej w Lublinie i dziekanem OK. II był kapłan diecezji włocławskiej ks.ppłk dr Edmund Nowak. Z jego inicjatywy w 1935 roku Wojsko i Społeczeństwo Ziemi Lubelskiej ufundowało dla Kościoła Garnizonowego trzy dzwony, upamiętniając w ten sposób XX rocznicę bitwy Legionów Polskich pod Jastkowem. Dzwony wykonane w Przemyślu, w Odlewni Dzwonów Ludwika Felczyńskiego otrzymały następujące Imiona : l. Józef/420kg/-ku uczczeniu zasług Marszałka Józefa Piłsudskiego, 2. Władysław/260kg/-ku uczczeniu zasług Biskupa Legionowego Władysława Bandurskiego i 3. Maryja/70kg/- ku czci Królowej Korony Polskiej. Uroczystego poświęcenia dzwonów w dniu 18 sierpnia 1935 r dokonał Biskup Lubelski Marian Fulman.

Po wybuchu II Wojny Światowej we wrześniu 1939 r ks. ppłk dr Edmund Nowak znalazł się razem z Dowództwem DOK II na wschodzie, gdzie we Włodzimierzu Wołyńskim dostał się do niewoli sowieckiej i zginął później w Katyniu. Podobny tragiczny los spotkał ostatniego dowódcę DOK II gen. Mieczysława Smorawińskiego. Po wkroczeniu Niemców do Lublina ks. płk Jan Pajkert wyjechał do rodzinnej diecezji sandomierskiej. W czasie działań wojennych wieża kościoła została poważnie uszkodzona. Decyzją kurii lubelskiej w czasie wojny Kościołem Garnizonowym opiekowali się Ojcowie Jezuici prowadząc dalej prace duszpasterską na obszarze dawnej parafii wojskowej. Od 1944 roku w Kościele Garnizonowym odprawiali Msze św. kapelani poszczególnych jednostek wojskowych stacjonujących przejściowo w Lublinie. Tak więc w czasie działań wojennych w Lublinie przez krótki okres czasu pracowało 40 kapelanów wojskowych. Urzędowali tu także dwaj Generalni Dziekani WP: ks. Płk Wilhelm Kubsz i ks. płk Stanisław Warchałowski. W okresie 1944-1945 obowiązki Proboszcza Garnizonu Lublin pełnił kapłan diecezji lubelskiej ks. kpt. Mikołaj Puacz.

Proboszczem Garnizonu i Dziekanem Okręgu VII był kapłan diecezji przemyskiej ks. ppłk Józef Świdnicki. W pracy pomagał mu kapelan miejscowej jednostki KBW ks. mjr Władysław Bodziak, który był kapłanem diecezji siedleckiej.

Proboszczem Kościoła Garnizonowego został ks. płk Mikołaj Puacz.

Proboszczem Garnizonu Lublin był kapłan diecezji lubelskiej ks. płk Stanisław Obszyński.

Przy Kościele Garnizonowym została erygowana przez Biskupa Lubelskiego Bolesława Pylaka parafia cywilna wydzielona z terytorium Parafii Nawrócenia św. Pawła i obejmująca znaczny obszar miasta. Pierwszym wikariuszem w historii nowej Cywilno-Wojskowej Parafii Niepokalanego Poczęcia NMP w Lublinie został mianowany ks. dr Janusz Kania, obecnie profesor KUL.

Rozpoczęto budowę domu katechetycznego i plebani przy kościele garnizonowym.

Po przywróceniu Ordynariatu Polowego Wojska Polskiego Biskup Polowy Wojska Polskiego Generał Sławoj Leszek Głódź erygował w Lublinie parafię wojskową.

Proboszczem parafii cywilno-wojskowej w Lublinie był kapłan diecezji lubelskiej ks. płk prałat Jan Wnuk. Jego staraniem odnowiono gruntownie wnętrze kościoła i zmodernizowano budynek katechetyczny oraz zbudowano pomnik Ofiar Katynia upamiętniający męczeńską śmierć ks. ppłk dr Edmunda Nowaka a także rozpoczęto budowę nowego ogrodzenia kościoła.

Na atak serca zmarł nagle ks. płk Jan Wnuk.

Obowiązki proboszcza pełni kapłan diecezji tarnowskiej ks. ppłk dr Tadeusz Bieniek. Jednym z widocznych efektów wspólnych wysiłków miejscowych duszpasterzy Kościoła Garnizonowego i środowiska wojskowego było przygotowanie 70 rocznicy konsekracji Kościoła Garnizonowego i poświęcenia Domu Żołnierza Polskiego w Lublinie. Uroczystość ta była połączona z oddaniem do użytku nowoczesnego garażu podziemnego usytuowanego obok plebanii.

Proboszczem parafii został mianowany ks płk Sławomir Niewgłowski.

Zmiana dachu na kościele.

Odnowienie elewacji zewnętrznej kościoła.

Proboszczem został mianowany ks. mjr Andrzej Piersiak.

Proboszczem został mianowany ks. płk dr Witold Mach - Dziekan Dekanatu Wojsk Lądowych.

Wykonanie nowego wjazdu na teren kościoła od Al. Racławickich i poświęcenie go przez bp Artura Mizińskiego w obecności Wikariusza Generalnego Ordynariatu Polowego ks płk Kryspina Raka.